«Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αλλά και τις Ενετικές Εκθέσεις: Basilica, Cavali κλπ (βλέπε Στ. Σπανάκη «Μνημεία Κρητικής Ιστορίας»), ο κάμπος του Οροπεδίου Λασιθίου αρχικά, επειδή είναι σαν ταψί, λίμναζε (βάλτωνε) και σίρκωνε τα φυτά (σίρκος = αρρώστια που προκαλούν στα καλλιεργούμενα φυτά τα λιμνάζοντα ύδατα) και ως εκ τούτου δεν καλλιεργούνταν τουλάχιστον συστηματικά και σε μεγάλη έκταση. Χρησιμοποιούνταν μόνο για τη βοσκή των ζώων.
Λίγο καιρό μετά την κατάληψη του νησιού από τους Λατίνους το 1211, οι Βενετοί ανέβηκαν στο Οροπέδιο και με διάταγμα του 1343 μ.Χ. διέταξαν να ερημωθεί το Οροπέδιο Λασιθίου, επειδή γίνονταν εστία επαναστατών. Όμως, το 1514 μ.Χ., προκειμένου να αυξήσουν τα σιτηρά για τη διατροφή των στρατευμάτων τους στην Κρήτη, περίοδο που αναπτύσσονταν στη Μεσόγειο οι Τούρκοι, έδωσαν εντολή να χαραχθούν στον κάμπο του Οροπεδίου Λασιθίου οριζοντίως και καθέτως αποθετήρια αυλάκια, τα καλούμενα Βάγκες ή Λίνιες (= Ενετικά Banks, Lines), με σκοπό να οδηγούν τα νερά στο δυτικό μέρος του κάμπου, στον καλούμενο σήμερα «Χώνο», όπου εκεί χωνεύονταν (εξαφανίζονταν) μέσα στη γη και έτσι το Λασίθι να μπορέσει να αποξηρανθεί και να καλλιεργηθεί. Τα όλο σχέδιο πρέπει να ολοκληρώθηκε το 1560 μ.Χ.) και έτσι στη συνέχεια το Οροπέδιο Λασιθίου έγινε ένας από τους μεγαλύτερους κάμπους και ειδικότερα ο σιτοβολώνας της Ενετικής Αυτοκρατορίας και με το όνομα «Lascito olim Campagna di Lassiti».
Οι Λίνιες ή Βάγκες που χάραξαν οι Βενετοί στο Οροπέδιο Λασιθίου είναι 12 προς Βορά και Νότο και 20 από Ανατολάς προς Δύση και χωρίζουν τον κάμπο του Οροπεδίου Λασιθίου σε 193 ½ τετράγωνα (φαίνονται από τις κορφές της Δίκτης, αλλά και στις αεροφωτογραφίες της Google ). Τα τετράγωνα αυτά οι Βενετοί τα παραχώρησαν στην αρχή σε Βενετούς αποίκους που είχαν φέρει από το Ναύπλιο και τη Μονεμβασία και μετά και σε Κρήτες καλλιεργητές ως κληροδοτήματα ή άλλως μετόχια με την υποχρέωση να παραδίδουν το μισό μέρος της σοδειάς τους στις Ενετικές Αρχές, που στα Βενετσιάνικα – Λατινικά (τα μετόχια, κληροδοτήματα αυτά) λέγονται lassiti ή Lasciti (βλέπε Dizionario del dialeto Veleziane di G. Boerio, Venezia 1856), απ΄όπου προέκυψε μετά η LASSITI CAMPAGNA ή CAMPO DI LASSITI = στα κρητικά Λασίτι ή Λασίθι.»
(Σύμφωνα με άλλη εκδοχή το Λασίθι πήρε το όνομα τους από το Λατινικό επίθετο Lasius που σημαίνει δασύς, επειδή το Λασίθι ήταν γεμάτο δέντρα, πριν από τη αποψίλωσή του από τους Βενετούς).
Πηγές
https://e-lasithi.gr/lasithi/dimos-oropediou-lasithiou/istoria/
http://oropediolasithioy.weebly.com/lambdaepsilonpitauomicronmuepsilonrhoiotaepsilonsigma.html
http://www.krassanakis.gr/Lassithi_Plateau.pdf
Γνωρίζοντας όλα τα παραπάνω, το Γυμνάσιο Τζερμιάδων οργάνωσε διδακτική επίσκεψη στο Ηράκλειο, προκειμένου οι μαθήτριες και οι μαθητές μας να ανιχνεύσουν και στο Ηράκλειο τα ίχνη των Βενετών, τουλάχιστον σε κάποια ιστορικά μνημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης. Έτσι, την Παρασκευή 23/02/2024 το σχολείο μας επισκέφτηκε αρχικά το Ενετικό φρούριο Κούλε, το οποίο χτίστηκε το 1523 για να προστατεύσει την πόλη από τους εχθρούς μαζί με τα τεράστια οχυρωματικά του τείχη.
Ανεβαίνοντας προς το Ιστορικό κέντρο μέσω της 25ης Αυγούστου, οι μαθητές και οι μαθήτριες μας ενημερώθηκαν για την αποφράδα εκείνη ημέρα του 1669 που η πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Σειρά είχε ο Ναός του Αγίου Τίτου -αφιερωμένος στον απόστολο Τίτο, τον πρώτο επίσκοπο Κρήτης, που αργότερα έγινε τζαμί από τους Τούρκους-, η Λότζια -ένα είδος επιμελητηρίου και λέσχης, όπου μαζεύονταν οι ευγενείς, οι άρχοντες και οι φεουδάρχες για να συζητούν και να αποφασίζουν, για διάφορα ζητήματα που αφορούσαν την κοινωνική και εμπορική ζωή του τόπου, αλλά και για να διασκεδάζουν- , η Βασιλική του Αγίου Μάρκου -όπου αναλάμβαναν τα καθήκοντα τους οι Βενετοί άρχοντες με λαμπρές τελετές, αλλά και ενταφιάζονταν οι άρχοντες των Βενετών που πέθαιναν στην Κρήτη. Σήμερα χρησιμοποιείται ως Δημοτική Πινακοθήκη- και, τέλος , η κρήνη Μοροζίνι -τα σημερινά Λιοντάρια, που τροφοδοτούσαν το Ηράκλειο με νερό από το βουνό Γιούχτας στις Αρχάνες με αγωγό μήκους 15 χιλιομέτρων. Η δεξαμενή του συντριβανιού βρίσκεται πάνω σε κυκλικό κρηπίδωμα και αποτελείται από οκτώ λοβούς, σχήμα το οποίο διευκόλυνε περισσότερους ανθρώπους να γεμίζουν τα σταμνιά τους ταυτόχρονα.
Η επίσκεψη είχε οργανωθεί από πριν βιωματικά και ανακαλυπτικά από τους ίδιους τους μαθητές και τις μαθήτριες μας, καθώς είχαν χωριστεί σε ομάδες και η κάθε μια είχε αναλάβει να παρουσιάσει στις υπόλοιπες τις πληροφορίες που είχε βρει, προκειμένου όλοι μαζί να αποκτήσουν μια μικρή σφαιρική γνώση για την Ενετοκρατία στην Κρήτη και να υπάρχει κίνητρο και αφορμή για περαιτέρω ατομική έρευνα προκειμένου να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις ολιστικά.
Η εν λόγω δράση αποσκοπούσε στη συστηματική διαδικασία κατανόησης της ανθρώπινης δραστηριότητας κατά το παρελθόν και στη σύνδεσή της με το παρόν.
« Ένα από τα οφέλη που προκύπτουν από τη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας είναι ότι προσφέρει στο παιδί την αίσθηση του συγκεκριμένου: νιώθει κανείς καλύτερα ότι τα γεγονότα είναι αληθινά, όταν βλέπει τα μέρη όπου συνέβησαν».
- Lemonnier, L’ enseignement de l’ histoire dans les Jcoles primaires, 1889
